Państwo podmiotowej cyfryzacji – diagnoza i kierunki niezbędnych działań
Cyfryzacja to już nie tylko kwestia infrastruktury i sprzętu, ale przede wszystkim wyzwań zmian
społecznych w obszarach edukacji, kultury, rynku pracy, równego dostępu do usług, czy ochrony
prywatności. Upowszechnienie użycia nowych technologii oddziałuje na państwo, sektor prywatny, społeczeństwo, obywateli i obywatelki. Niezbędna jest jasna i spójna strategia, która pozwoli nam z jednej strony na dokonanie postępu technologicznego i reform modernizujących działanie państwa i biznesu, a z drugiej zagwarantuje, że równorzędnym celem będzie wzmocnienie pozycji obywateli i konsumentów.
Potrzebujemy debaty publicznej prowadzonej w duchu tzw. technorealizmu, gdzie „innowacja”
i „postęp gospodarczy” nie przesłaniają społecznych wyzwań związanych z rozwijaniem i wdrażaniem projektów technologicznych, a każdy projekt realizowany za publiczne pieniądze lub na zlecenie administracji publicznej zaczyna się od rzetelnej analizy ryzyka, angażującej społecznych interesariuszy. Potrzebujemy polityki, która wspiera technologie zorientowane na cele społeczne, dając im priorytet przed technologiami zorientowanymi na krótkoterminowy zysk i ekstrakcję zasobów (w tym danych osobowych i ludzkiej uwagi).
Doceniamy i przyjmujemy za dobry prognostyk w realizacji zarysowanych przez nas poniżej
postulatów, że Minister Cyfryzacji będzie jednocześnie Wiceprezesem Rady Ministrów. Prowadzenie dojrzałej polityki cyfrowej będzie wymagać stałej koordynacji pomiędzy resortami cyfryzacji, edukacji, spraw wewnętrznych i zdrowia. A więc również stworzenia takich struktur w ramach administracji, które przełamią silosowość i podziały sektorowe. Szczególną uwagę powinno się poświęcić rozwojowi modeli partnerstwa publiczno-społeczno-prywatnego we wdrażaniu rozwiązań w obszarze cyfryzacji.
Jednym z kluczowych elementów nowej strategii powinno być odniesienie się do wyzwań
związanych z rozwojem sztucznej inteligencji. Przyjęta przez Rząd w 2020 roku Polityka Rozwoju Sztucznej Inteligencji, dobrze zdiagnozowała obszary interwencji. Wymaga ona jednak zrewidowania pod kątem nowych zjawisk (np. generatywnej AI) oraz dostosowania do przyjętego przez nową administrację modelu zarządzania państwem. Dyskusja nad jej kształtem pozwoli również na wprowadzenie modelu lepszego zarządzania danymi czy skuteczniejszej ochrony praw człowieka w dobie technologii. To jednak zaledwie wycinek problemu.
